Ewangelia schowana w butelce i zakopana w ziemi


Uncategorized / niedziela, 12 maja, 2019

Podczas przeglądania jednej z ksiąg płockich grodzkich wieczystych natrafiłem na niezwykle ciekawą informację. Dotyczy butelki zakopanej w ziemi, w której znajdował się fragment Ewangelii wg św. Jana. Skąd się tam wzięła?

Na karcie 94. księgi o sygnaturze 231 widnieje następująca notatka:

“W roku 1866 przy zjeździe na grunt wsi Babcz-Piaseczny w celu odszukania kopców w jednym z tychże znalezione w butelce woskiem zalanej Ewangelię Świętego Jana, jako więc dowód zabrano do sprawy przed Trybunał, a następnie z aktami stronie wygrywającej zwróconą, od której ja jako szanujący nasze dawne pamiątki tu zamieściłem.

Dnia 14. października 1866 roku. Leszek Henryk”

Tak wygląda cała karta:

Zapewne każdy zadaje sobie pytanie: dlaczego komuś przyszło coś takiego do głowy? Zwróćmy uwagę na istotną informację, że butelka została znaleziona w kopcu. Oto co pisze o nich Z. Gloger w Encyklopedii staropolskiej:

“Kopce graniczne. Czacki powiada, że kopcami zaczęto rozgraniczać dobra dopiero w XV w. i że biorą nazwisko od ?kopy?, t. j. urzędowego zgromadzenia gromady wiejskiej, a zakopywano w nie metale. Nam się zdaje, że wyraz kopiec pochodzi wprost od kopania, czyli oznacza pagórek ziemny utworzony nie przez naturę, ale przez kopanie. Aby właśnie zaznaczyć, że kopiec był dziełem rąk ludzkich a nie przyrody, kładziono weń naspód kamienie, skorupy z polewy, cegły, węgle, żużle i szkło potłuczone, a jak Czacki powiada, i metale. Podanie powszechne utrzymuje, że na usypanych świeżo kopcach bito chłopców wiejskich, aby później wezwani na świadectwo tem lepiej pamiętali, gdzie były znaki graniczne. Niekiedy zakopywano do kopców granicznych butelki z prosem i kartkami, na których zapisywano datę i nazwę wsi granicznych. Kopce dzielono na: 1) ?węgłowe? czyli ?węgielne? lub ?narożne,? sypane na narożnikach i przy zejściu się trzech granic, 2) ?ścienne?, sypane po jednej stronie linii granicznej i 3) zwane ?stróżami?, sypane na środku miedz granicznych.”

Być może liczba “1700” widniejąca na karcie z Ewangelii dotyczy roku jej zakopania. Zacząłem się zastanawiać dlaczego akurat ten fragment został umieszczony w butelce i złożony w kopcu granicznym. Warto pamiętać, że był dobrze znany ówczesnym, gdyż był on czytany na zakończenie każdej Mszy Świętej. Stawiam hipotezę, że został wybrany z tego powodu, iż mówi o początku – tak jak początkiem jest ustanowienie lub odnowienie rozgraniczenia. Ktoś, kto chciałby je zniszczyć musiałby przekroczyć granicę wyznaczaną przez Ewangelię.

Na koniec warto napisać kilka słów o Henryku Leszku, dzięki któremu mamy możliwość zobaczenia tego dokumentu. Oto fragment artykułu, który dotyczy również tej osoby:

Źródło: http://mazowsze.hist.pl/dlArticle.php?file=files/Notatki_Plockie/Notatki_Plockie-r1986-t31-n1_(126)/Notatki_Plockie-r1986-t31-n1_(126)-s46-53/Notatki_Plockie-r1986-t31-n1_(126)-s46-53.pdf

Źródło zdjęć: http://pther.info/Plockie_Grodzkie_Wieczyste/231/PL_1_24_1231_0117_jpg.html

Cytat z Encyklopedii staropolskiej Z. Glogera za: https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/Kopce_graniczne