Jak tłumaczyć łacińskie darowizny z ksiąg sądowych?


Uncategorized / piątek, 14 grudnia, 2018

Poniższym wpisem rozpoczynam całą serię miniporadników dotyczących tłumaczeń wpisów z ksiąg ziemskich i grodzkich. Na wstępie zaznaczam – będzie to tylko mała pomoc w tym temacie, która ułatwia zrozumienie “co?”, “kto?”, “komu?” i “za ile?”.

Nie może być jednak traktowana jako rozwiązanie wszystkich problemów z tłumaczeniami, bo to zawsze jest sprawa indywidualna dla każdego dokumentu i wymagająca znajomości łaciny.

Postanowiłem jednak podjąć się realizacji takiego cyklu, bo teraz widzę doskonale, że na początku mojej lektury ksiąg sądowych znacznie ułatwiłby mi pracę, gdyby istniał w owym czasie. Każdy rodzaj wpisu ma pewien schemat (który ulegał pewnym modyfikacjom w zależności od czasu i miejsca), a zatem nawet podstawowa znajomość łaciny może umożliwić zrozumienie treści dokumentu (pomijając “otoczkę” prawniczą). Mam nadzieję, że dla wielu osób, które są zainteresowane poszukiwaniami przodków między XV a XVIII w. będzie to pomoc w odkrywaniu swojego pochodzenia.

Dzisiaj na warsztat wziąłem darowiznę z 1767 r. na rzecz mojego praprapraprapraprapradziadka Piotra Dobkowskiego syna niegdy Idziego Dobkowskiego. Brat stryjeczny Piotra – Tomasz po Macieju Dobkowskim daruje memu antenatowi swoją część w dobrach Dobki-Piaseczne i Dobki-Stare. Oto zdjęcie fragmentu dokumentu oryginalnego(źródło znajduje się na końcu wpisu):

Oraz transktypcja wraz z tłumaczeniem:

Actum in Ostrołęka feria secunda post Dominicam Miserciordiae proxima anno Domini Millesimo Septinentesimo Sexagesimo Septimo

 

Donatio Bonorum Dobki Piaseczne i Stare

 

Coram officio et actis praesentibus castrensis capitaneatis ostrołęcensis p[erso]n[al]i[t]e[r] comparens Nobilis Thomas olim Martini Dobkowski filius de Dobki Piaseczne haeres sanus mente corporeq existens palam publice libereq recognovit quia ipse

Nobili Petro olim Egid? Dobkowski Filio fratri suo Patrueli et ejus L[e]g[iti]mis Successoribus totam et integram sortem suam propriam et haereditam, Paternam, Maternam, Quaesitam, Obligatam, devolutam et alio quovis modo se Recognoscentis concernensis in et super Bonis Dobki Piaseczne et Stare Dobki sitam et iacentem cum omni et Integro Iure suo Tituloq haereditam ac utilitatibus cunctis ut pote areis, hortis, agris, pratis, campis, sylvis, borris, rubetis, flav?s, fluminibus et caeteris cunctis, commodis, nihil sibi suisq Successoribus reservando et excipiendo dat, donat, inscribit et resignat perpetuo et in aevuum, intromissionem eidem ex nunc in praefatam sortem realem cum actuali et pacifica possessione per M[i]n[isteria]lem Regni G[e]n[er]alem quemvis et N[obi]les duos officiose adid quandocunq acceptantis libere dando et admittendo Pacem quoq eidem et eius posteris de pacifica possesione a se et ab al?s in genere suo cuntis personis propinquis et remotis earumq universis impedimentis sub damnis terrestris cavendo et plenarie fideiubendo cum peremptoria pro ?sdem damnis in casu aliquius impedimenti et non praestita evictionis coram officio praesenti castrensis capitaneatis ostrołęcensis responsione et satisfactione sine ulla dilatione appellatione, diffugio iuris quovis ac exceptione.

 

 

Działo się w Ostrołęce w poniedziałek najbliższy po Niedzieli Miłosierdzia [drugiej po Wielkanocy ? przyp. AD] roku Pańskiego tysiąc siedemset sześćdziesiątego siódmego

 

Darowizna dóbr Dobki Piaseczne i Stare

 

Przed urzędem i aktami niniejszymi grodzkimi starościńskimi ostrołęckimi osobiście przyszedłszy Szlachetny Tomasz niegdy Marcina Dobkowskiego syn, z Dobek Piasecznych dziedzic, zdrowy na umyśle i ciele jawnie, publicznie i dobrowolnie zeznał, iż on

Szlachetnemu Piotrowi niegdy Idziego Dobkowskiego synowi, bratu swemu stryjecznemu i jego prawym spadkobiercom całą i nieuszczuploną część swoją własną i dziedziczną, ojczystą, macierzystą, nabytą, zastawną, spadłą i jakimkolwiek innym prawem do siebie należącą na dobrach Dobki Piaseczne i Stare Dobki leżącą z całym i nieuszczuplonym prawem swoim i tytułem dziedzicznym oraz z wszystkimi użytkami jako to gruntami, ogrodami, rolami, łąkami, polami, lasami, borami, zaroślami, rzekami, strumieniami i innymi pożytkami i korzyściami, nic dla siebie ani swoich spadkobierców nie wyłączając ani zostawując daje, daruje, zapisuje i odstępuje na zawsze, na intromisję tejże wyżej wyrażonej części wraz z rzeczywistym i pokojowym posiadaniem przez któregokolwiek woźnego generalnego koronnego i dwóch szlachciców, których sobie do tego wybierze zezwala, pokój jemu i jego potomkom od siebie i innych swoich krewnych bliskich i dalekich i ich roszczeń ręczy, a to pod karami ziemskimi wraz z terminem zawitym dla tychże kar, w przypadku zaistnienia jakiejś prawnej przeszkody i nie okazania przez składającego to oświadczenie ewikcji przed urzędem niniejszym grodzkim starościńskim ostrołęckim odpowiadać chce, bez żadnej zwłoki, apelacji, wybiegu prawnego i wyjątku.

 

 

 

Źródło: AGAD, ostrołęckie ziemskie relacje oblaty(!), k.18v-19

Tłumaczył: Adam Dobkowski

One Reply to “Jak tłumaczyć łacińskie darowizny z ksiąg sądowych?”

  1. Bardzo cenna i pomocna dla wszystkich nie znających łaciny początkujących w poszukiwaniu
    informacji w księgach ziemskich z XVI – XVIII w. genealogów. Mam nadzieję, że będą kolejne przykłady skarg o pobicie i zadanie ran, apelacji, relacji woźnego, testamentów itp.
    A gdzie były te Dobki Piaseczne i Dobki Stare? Czy w parafii Czerwin czy Tykocin?
    Pozdrawiam
    Jan

Comments are closed.