Poniższy wyrok został wydany ponad 224 lata temu, a jednak jego treść wydaje się także dziś bardzo interesująca. Jaka kara spotkała Katarzynę i jej synów za lżenie i pobicie Grzegorza Kaczyńskiego?

[Działo się w Nurze dnia dwudziestego ósmego miesiąca stycznia roku Pańskiego 1796 przed nami Rochem Godlewskim, Maciejem Boguckim i Mateuszem Ślepowrońskim sędziami, tudzież Tomaszem Godlewskim pisarzem sądowym ziemi nurskiej]
Między Urodzonym Grzegorzem Kaczyńskim powodem i pozwanym osobiście, Urodzonymi Szymonem i Katarzyną małżonkami i rodzicami, pozwanymi i powodami, Alexandrem i Leonem synami Goskami, Stanisławem Dąbrowskim pozwanymi, przez tychże Urodzonych Leona Goska i Stanisława Dąbrowskiego osobiście.
Sąd niniejszy pozew strony pozwanej Urodzonych Szymona i Katarzyny Gosków w kancelarii ziemskiej drohickiej dnia 14. miesiąca października zapisany za dostateczny uznawszy, stronom sprawę wprowadzać zaleca, a wprowadzeniu pozwy stron: pierwszy o ściągnięcie kar za zelżenie honoru, ran zadanie, drugi podobnież o ściągnie kar za zelżenie honoru i w innych okolicznościach sobie nawzajem wydane, pierwszy w kancelarii nurskiej w Nurze dnia 2. miesiąca października, drugi w kancelarii drohickiej dnia 14. tegoż miesiąca, obydwa w roku 1795 zapisane rozsadzając wniosków stron sądownie czynionych wysłuchawszy, potrzebny być wywód świadectw stroną obydwóm wynajduje i aby strony pytania do inkwizycji spisały i podpisały, rejestr świadectw podały sobie nawzajem komunikowały, świadków w równej liczbie przed Urodzonym Komornikiem wyprowadziły, a to natychmiast. A gdy strony pytania do inkwizycji, tudzież rejestry świadków spisały i sobie podpisały, przysięgi na …ęcie(?) świadków Urodzony Grzegorz Kaczyński z jednej, a Urodzony Leon Gosk swoim innych współwchodzących imieniem z drugiej strony wykonały, inkwizycje przed Urodzonym Komornikiem ziemskim ziemi nurskiej w równej liczbie wyprowadziły, przeto sąd dosyć czynnymi wyrokowi sądu swego strony uznawszy, do czytania tychże inkwizycji przystąpił, z których przeczytanych dowodzi się, iż w roku przeszłym w dzień świętego Michała w Żochach w domu Urodzonego Hilarego Żochowskiego Urodzona Katarzyna Goskowa Urodzonego Szymona Goska żoną materię mówienia nieprzyzwoitą Urodzonemu Kaczyńskiemu podała, na podaną równąż odpowiedź od tegoż Urodzonego Kaczyńskiego odebrała, taż Urodzona Goskowa urażona odpowiedzią Urodzonego Grzegorza Kaczyńskiego w gębę ręką razy dwa uderzyła i słowa nieprzyzwoite honor lżący mówiła, w tym razie Urodzony Kaczyński za taką obelgę również w gębę Urodzoną Goskową uderzył. Spostrzegłszy to Urodzeni Aleksander i Leon Goskowie, tudzież Stanisław Dąbrowski (któren rozbrajać spieszył się) skoczyli do Urodzonego Kaczyńskiego i tego bili, za głowę targali, rany pod okiem i na głowie zadali, ciż Urodzeni Goskowie Urodzonego Kaczyńskiego dyffamowali i na honorze lżyli, Urodzony zaś Kaczyński pobicia swego wetować oświadczał się, jednak nie powetował, przeto sąd te inkwizycje szerzej w sobie obejmujące, zważywszy do zaprzysiężenia ran Urodzonego Grzegorza Kaczyńskiego przy puszczonym być sądzi stanowiąc, aby przysiągł w tę rotę, jako rany w kancelarii zambrowskiej dnia 1. października 1795 roku na urodzonych Katarzynę matkę Aleksandra i Leona synów Gosków zapisane, nie od kogo innego, tylko od tychże Urodzonych Gosków są zadane i do zapłacenia należą się. Odwołuje się Urodzony Leon Gosk swoim i innych imieniem do sądu wyższej instancji -sąd nie dopuszcza. Po której w obliczu sądu wykonanej przysiędze rotą przepisaną, sąd do ocenienia tychże ran przystąpił i do grzywien 33 ocenił, po którym ocenianiu taxę rzetelną uznawszy, zapłacenie na czas niżej wyrażony determinuje, za poczynione zaś wiolencje te strony nie móc bez kar wyjść, tak Urodzonego Grzegorza Kaczyńskiego, jako też Urodzonych Katarzynę matkę, Aleksandra i Leona synów w Gosków sądzi stanowiąc, aby ci wieżę górną nurską na poniedziałek najbliższy po Niedzieli Przewodniej w roku teraźniejszym przypadający zasiedli i wciąż nieprzerwanie Urodzona Katarzyna Goskowa Urodzonego Szymona Goska żona przez tygodni dwa, zaś Urodzeni Aleksander i Leon Goskowie, tudzież Grzegorz Kaczyński przez tydzień jeden wysiedzieli, a przy wyjściu z wieży Urodzonej Katarzyny Goskowej Urodzony Szymon Gosk zastępując żonę i synów swoich czworo czternaście grzywien, tudzież taxę ran 33 grzywien polskich Urodzonemu Grzegorzowi Kaczyńskiemu, Urodzony zaś Kaczyński dwoje czternaście grzywien polskich Urodzonym Goskom pod karą przy zanieść mianej, w przypadku tak niesiedzenia wieży, jako też nie zapłacenia grzywien pilności i pod egzekucją prawem determinowaną, przez urzędy komornicze ziemskie nurskie uskutecznić się winną, sobie nawzajem zapłacili lub też Urodzony Kaczyński z grzywien przewyższających sobie potrącić ma. Sądowi zaś swemu do rąk instygatora każda strona tychże grzywien część trzecią natychmiast, pod zwyczajną ostrością, zapłacić jest zobowiązana. Inkwizycje wyprowadzone przez strony w tej sprawie w kancelarii złożonymi miejsce i aktualnie składa.

Źródło: AGAD, NZD sygn. 9, k. 255-256