Piotr Niszczycki (wojewodzic płocki) podpisał cyrograf w XVI w.


Uncategorized / środa, 24 sierpnia, 2022

Każdy, kto ma nieco klasycznego wykształcenia wie, że cyrograf vel chirograf (od greckich słów χειρ – „ręka” i γράφειν – „pisać”) to po prostu rękopis. W tym znaczeniu używano tego słowa w księgach sądowych co najmniej do XVI w., a z biegiem czasu (przynajmniej w tych, które przeglądałem) zostało ono zastąpione przez łacińskie “scriptum manuale”. W polskiej literaturze można spotkać cyrograf w negatywnym znaczeniu, ze szczególnym uwzględnieniem zaprzedania duszy diabłu.

Wróćmy jednak do XVI w. Jan Niszczycki (brat Piotra) w bliskości święta Nawrócenia Świętego Pawła roku Pańskiego 1558 podał urzędowi grodzkiemu płockiemu do oblaty rękopis w tej osnowie:

Ja, Pyothr Nysczyczky vyznawam yżem wziął od Pana Jana voyewodzycza, bratha szwego rodzonego arendi osmydzyesziath złothych długu lyepszey vyary signeth swoy kładę.Pyothr Nysczyczky ręką właszną

Co możnaby oddać uwspółcześniając:

Ja, Piotr Niszczycki wyznaję, że wziąłem od Pana Jana, wojewodzica [płockiego], brata swego rodzonego arendy osiemdziesiąt złotych długu, [na co dla] lepszej wiary sygnet swój kładę.Piotr Niszczycki ręką własną

Na tym sygnecie był z pewnością herb Prawdzic, chociaż nie ma o tym informacji w tej oblacie.

Źródło: AGAD, PłGW 29, k. 146