Jak pruski żołnierz (z mazowieckiej szlachty) przed aktami wójtowskimi janowskimi darowizny roku 1795 zeznawał


Uncategorized

Zawierucha wojenna, słabość lub zmiana władzy to często okoliczności sprzyjające rozmaitym “przekrętom”. Ledwie kilkadziesiąt lat temu, na progu tzw. “transformacji ustrojowej” w latach 80-tych ubiegłego stulecia, roiło się od rozmaitych naciągaczy, oszustów i złodziei. Sądzę, że koniec XVIII w., jeżeli chodzi o te okoliczności, mógł wyglądać nieco podobnie. Extrakty z ksiąg wójtowskich janowskich Inaczej można […]

23 maja, 2024

Jak wyrazić ostatnią wolę w 34 słowach? Testament Marcina Tyszki z 1725 r.


Uncategorized

Niejednokrotnie spotkałem się z tym, że testament rozciągający się na kilkanaście kart był charakterystyczny dla osoby zamożnej, często na urzędzie. Im więcej majątku, tym więcej o jego rozporządzeniu. Nieco inaczej było w przypadku ostatniej dyspozycji Szlachetnego Marcina Tyszki. W najbliższy poniedziałek po święcie Świętego Mikołaja, Biskupa, tj. 10. grudnia 1725 r. w kancelarii ziemskiej w […]

6 maja, 2024

Księga ziemska przasnyska z lat 1775-1779 (PZW 15) – INDEX


Uncategorized

We współpracy z Marcinem Radziszewskim (który jest autorem lwiej części niniejszego indexu) udało się “wydobyć na powierzchnię” przeszło 1000 rekordów, które już zasiliły wyszukiwarkę. Warto zajrzeć, a jeśli trafi się coś interesującego – zamawiać tłumaczenia w formie regestów. Zawartość PZW 15 Księga ta, co może być zaskakujące, biorąc pod uwagę jak bywa z innymi księgami […]

25 kwietnia, 2024

Testament Michała Grabowskiego z Grabowa-Tryłogi z 1765 r.


Uncategorized

Gdy spotyka się księgę o sygnaturze “140.5”, to trzeba być przygotowanym na to, że można znaleźć w niej niemalże wszystko (i nie chodzi mi tu o testament). Tak jest z księgą z serii “ciechanowskie grodzkie perpetuitatis” (czyli wieczyste, ale makaronizmów nigdy dość – nawet w archiwistyce), przechowywanej w AGAD w Warszawie. Nierzadko przychodzi mi do […]

12 kwietnia, 2024

Wywód szlachectwa Jana Chełstowskiego [rękopis z 1623 r.]


Uncategorized

Wielu Czytelników na słowa “wywód szlachectwa” reaguje najpewniej z dużym zainteresowaniem. Trudno się dziwić, wszak często jest to zbiór cennych informacji zwieńczonych wnioskiem, iż dana osoba (bądź osoby) rzeczywiście przynależą do stanu rycerskiego. “Wydałem kilkaset rubli na kupno szlacheckiego patentu” – czyli wywód szlachectwa w XIX w. Na Mazowszu swoje piętno w pamięci ówczesnych i […]

27 marca, 2024

Księga sądowa przasnyska z lat 1773-1775 (PZW 12) – INDEX


Uncategorized

W przyszłości, gdy wszystkie akta grodzkie i ziemskie b. Rzeczypospolitej Polskiej będą przejrzane i z nich sumaryusze sporządzone, poznamy dokładnie liczbę szlachty polskiej i jej dzieje. Adam Boniecki, Herbarz Polski (1899 r.) PZW 12 to księga zawierająca 1340 wpisów z okresu ok. 24.06.1775 do 07.12.1777 r. Dotyczą przede wszystkim szlachty ziemi ciechanowskiej, ale nie tylko. Są […]

26 lipca, 2023

CZYM BYŁA ŚMIERĆ CYWILNA?


Uncategorized

Wykonałem na zamówienie tłumaczenie wpisu do wyszukiwarki, na którego kanwie warto wspomnieć o tzw. śmierci cywilnej. Okazuje się, fakt bycia martwym według prawa bywał odnotowywany w księgach sądowych. Oto regest: [AGAD, PłGW 183, k. 410-411] Przestępca skazany na śmierć zaocznie (jeśli uciekł z kraju) był pozbawiany wszelkich praw i majątku, co oznacza właśnie śmierć cywilną […]

12 lipca, 2023

KOLEJNA KSIĘGA PRZASNYSKA W WYSZUKIWARCE – PZW 48


Uncategorized

Do zasobu dołączył index przasnyskiej ziemskiej wieczystej (PZW) sygn. 48. To 242 wpisy z okresu od września 1795 r. do sierpnia 1796 r. To kolejny sukces osiągnięty dzięki długofalowej współpracy z Tomasz P. Kozłowski. Dziękuję i mam nadzieję, że wkrótce pojawią się kolejne. Podziękowania, tradycyjnie, przy okazji wpisów dotyczących nowych indexów, kieruję w stronę Sebastian […]

11 lipca, 2023

GDZIE ZMARŁ JAN KRASIŃSKI, KASZTELAN WISKI?


Uncategorized

Wiem o tym dobrze, iż kto się rodzi, umierać musi. Nikt nie wie kiedy i gdzie to nastąpi – pewny jest za to pośmiertny sąd Boży a po nim – niebo albo piekło. Przy czym spójnik “albo” nie stoi tutaj przypadkowo. Wiem także, że żyjemy w XXI w.. Co w takim razie można znaleźć w […]

11 lipca, 2023