Jest wiadomym, że niemal wszystkie księgi nurskie spaliły się przeszło 300 lat temu, na długo przed erą cyfryzacji. Zgorzały bezpowrotnie. Dotychczas było wiadomo, że to wydarzenie przetrwały: a) protokół transakcji wieczystych (od 1616 do 1617 r.) [oznaczony w AGAD jako nurskie grodzkie wieczyste sygn. 1] b) protokół relacji z lat 1601-1602 [oznaczony w AGAD jako […]

Słowo “przeddzień” (łac. pridie) nie wymaga szerszego opisu. Słowo wiglia (łac. vigilia) kojarzy się z dziś przede wszystkim z wieczerzą przed Świętem Bożego Narodzenia, chociaż ma szersze znaczenie. Katechizm Katolicki uczy, że “pościć mamy także w wigilie niektórych świąt, by przygotować się godnie na samo święto, a tak zjednać sobie u Boga obfite łaski” (ks. […]

Nie mam żadnych wątpliwości, że wśród zachowanych woluminów kancelarii ostrołęckiej nie ma nic, co przewyższało by urodą księgę grodzką wieczystą (to oczywiście indukta, czyli czystopis) obejmującą dwa lata z drugiej połowy lat 60-tych XVIII w. Księga jest obecnie przechowywana w AGAD. Jest oprawiona w skórę. Składa się z 339 wpisów na 166 obustronnie zapisywanych kartach, […]

Chylenie się Polski ku upadkowi nie spowodowało, że przasnyska szlachta przestała załatwiać swoje sprawy majątkowe. Dowodzi tego księga wytworzona w miejscowej kancelarii pod koniec XVIII w. W tysiąc siedmsetnym dziewięćdziesiąt czwartem roku głód zwarzył, nie setnego artem. Zadosyć w czwartym, artując wyoździł a w piątym jeszcze, zbytecznie zagwoździł. Ten utwór znajduje się na początku księgi […]

Każdy, kto ma nieco klasycznego wykształcenia wie, że cyrograf vel chirograf (od greckich słów χειρ – „ręka” i γράφειν – „pisać”) to po prostu rękopis. W tym znaczeniu używano tego słowa w księgach sądowych co najmniej do XVI w., a z biegiem czasu (przynajmniej w tych, które przeglądałem) zostało ono zastąpione przez łacińskie “scriptum manuale”. […]

Do wyszukiwarki trafiły indexy kolejnej księgi – ciechanowskie grodzkie wieczyste sygnatura 157 (jest to rok 1783). Link do wyszukiwarki: https://indexy.szlachtapolnocnegomazowsza.pl/ Zapraszam do indexacji!

Redakcja SzPM: Przytoczony poniżej w całości artykuł autorstwa Ignacego Sadkowskiego ukazał się pierwotnie w miesięczniku “Wisła” w roku 1903 (tom XVII, zeszyt 6, s. 669-687). Posiada niewątpliwie wiele walorów, ze szczególnym uwzględnieniem tych etnograficznych. O autorze trudno znaleźć wiele informacji, ale krótka kwerenda dowodzi, iż tenże Ignacy Kajetan Sadkowski urodził się w roku 1854 w […]

W Milewie-Gawarach w 1775 r. stały cztery domy, jak świadczy podymne z tego roku. Liczba budowli mieszkalnych nie zmieniła się w pierwszej połowie XIX w., jak świadczą z kolei metryki parafii Krasne. Z pewnością każdy znał każdego i nic nie mogło się przed nikim ukryć. W domu pod numerem 4 (przynajmniej od 1808 r. aż […]

Kilkaset indexów wpisów z 1785 r. (oraz jeden z 1784 r.) z kancelarii w Ciechanowie, zapisanych na papierze stemplowym przed chwilą znalazło się w wyszukiwarce To przede wszystkim kwitacje, zapisy i zastawy, które przynoszą informacje o szlachcie ziemi ciechanowskiej, a czasem także ościennych ziem. Jest to już druga księga z obszernego zespołu ksiąg ciechanowskich. W […]

Mocne zeznanie odnalazł w księgach nurskich Pan Marcin Radziszewski: Zeznanie Tomasza Murawskiego z Przeździecka-Dworaków oskarżonego o kradzież rzeczy imci panom Stanisławowi Zarembie i Antoniemu Pieńkowskiemu, złożone i przyjęte do akt grodzkich nurskich 25 maja, w środę po uroczystości Zesłania Ducha Świętego, 1774 roku. Ja, Tomasz niegdy szlachetnego Władysława Murawskiego syn, części na dobrach Przeździecku-Dworakach leżącej […]